Trong thực tế, nhiều trường hợp người mất đi nhưng chưa kịp lập di chúc để lại tài sản cho người thừa kế. Khi đó, việc công chứng di sản không di chúc là bước bắt buộc để các đồng thừa kế xác nhận quyền sở hữu hợp pháp đối với phần di sản được hưởng.
Công chứng văn bản phân chia di sản không chỉ giúp xác lập quyền sở hữu mà còn tránh tranh chấp về tài sản sau này, nhất là với các tài sản có giá trị lớn như nhà đất, xe ô tô, tiền gửi ngân hàng…
Căn cứ pháp lý:
Bộ luật Dân sự 2015 – Điều 649 đến 662 về thừa kế theo pháp luật
Luật Công chứng 2014 – Điều 57 quy định về công chứng văn bản phân chia di sản
Thông tư 01/2020/TT-BTP hướng dẫn chi tiết việc công chứng di sản thừa kế
🧾 1. Khi nào phải công chứng di sản không có di chúc?
Khi người chết không để lại di chúc hợp pháp, việc chia di sản sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật (Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015).
📌 Trường hợp phải công chứng:
Có từ từ hai người thừa kế trở lên cùng có quyền đối với tài sản.
Các bên muốn thỏa thuận phân chia rõ phần di sản được hưởng.
Tài sản để lại là tài sản phải đăng ký quyền sở hữu như đất đai, nhà ở, ô tô, cổ phần, sổ tiết kiệm…
Không cần công chứng khi:
Chỉ có một người thừa kế duy nhất.
Di sản là tài sản nhỏ, không thuộc diện đăng ký quyền sở hữu.
📘 Ví dụ: Ông A mất, không có di chúc, để lại một căn nhà. Ba người con muốn sang tên sổ đỏ thì bắt buộc phải công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản để làm căn cứ sang tên.
🏛️ 2. Hồ sơ cần chuẩn bị khi công chứng di sản không di chúc
Theo quy định tại Điều 57 Luật Công chứng 2014, hồ sơ công chứng di sản không có di chúc gồm:
📂 Hồ sơ của người để lại di sản:
Giấy chứng tử
Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản (Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đăng ký xe, sổ tiết kiệm…)
📑 Hồ sơ của người thừa kế:
CCCD/CMND, sổ hộ khẩu
Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế (giấy khai sinh, đăng ký kết hôn, trích lục hộ tịch…)
📜 Hồ sơ khác (nếu có):
Văn bản xác nhận tình trạng hôn nhân
Giấy tờ chứng minh không còn ai thuộc hàng thừa kế khác
Xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về tài sản không tranh chấp
💡 Lưu ý: Nếu có người thừa kế ở nước ngoài, cần có giấy ủy quyền hợp pháp hóa lãnh sự hoặc bản dịch công chứng tiếng Việt.
>>> Xem thêm: Bạn đang loay hoay với thủ tục hành chính phức tạp? Giải pháp là dịch vụ làm sổ đỏ – nhanh gọn, an toàn, tiết kiệm.
🖋️ 3. Trình tự công chứng văn bản phân chia di sản không có di chúc
Căn cứ Điều 40 và Điều 57 Luật Công chứng 2014, quy trình công chứng được thực hiện qua các bước sau:
🔹 Bước 1: Nộp hồ sơ và kiểm tra tính hợp lệ
Người thừa kế nộp hồ sơ tại Văn phòng công chứng hoặc Phòng công chứng nhà nước nơi có tài sản. Công chứng viên kiểm tra giấy tờ, xác minh thông tin người thừa kế, tài sản, và xác nhận tình trạng không tranh chấp.
🔹 Bước 2: Soạn thảo văn bản thỏa thuận phân chia di sản
Khi hồ sơ hợp lệ, công chứng viên soạn văn bản thỏa thuận phân chia di sản theo nội dung các bên thống nhất. Văn bản sẽ ghi rõ:
Tên người để lại di sản
Danh sách người thừa kế
Tỷ lệ và phần tài sản được hưởng
Cam kết của các bên
🔹 Bước 3: Ký kết và chứng nhận
Các bên đọc lại văn bản, ký trước mặt công chứng viên. Công chứng viên ghi lời chứng và đóng dấu xác nhận. Văn bản sau khi công chứng có hiệu lực pháp lý ngay.
🔹 Bước 4: Nhận kết quả và sang tên tài sản
Người thừa kế nhận bản chính văn bản công chứng để thực hiện thủ tục sang tên tài sản tại cơ quan có thẩm quyền (như Văn phòng đăng ký đất đai hoặc ngân hàng).
💡 4. Ví dụ thực tế về công chứng di sản không có di chúc
Ví dụ: Bà Hoa mất, không để lại di chúc, có 3 người con. Bà để lại 1 căn hộ tại Hà Nội đứng tên riêng.
Các con bà chuẩn bị hồ sơ thừa kế gồm giấy chứng tử, giấy khai sinh, sổ đỏ.
Họ đến Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ để công chứng văn bản phân chia di sản.
Công chứng viên xác nhận: không có tranh chấp, người chồng bà Hoa đã mất trước đó.
Ba người con thỏa thuận bán căn hộ và chia đều giá trị.
⏰ Thời gian thực hiện: 2 – 3 ngày làm việc. 💰 Phí công chứng: Khoảng 2 triệu đồng (tùy giá trị tài sản).
Việc công chứng di sản không di chúc là bước quan trọng để xác lập quyền sở hữu hợp pháp và đảm bảo tính minh bạch khi chia tài sản. Các bên nên thực hiện đúng trình tự, hồ sơ theo quy định pháp luật để tránh rủi ro pháp lý.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
