Chia tài sản thừa kế có những bước nào để hợp pháp, nhanh gọn?

Việc chia tài sản thừa kế là một trong những vấn đề pháp lý quan trọng sau khi một người qua đời. Nếu không thực hiện đúng quy định, quá trình này dễ dẫn đến tranh chấp giữa các thành viên trong gia đình. Để quá trình diễn ra hợp pháp, nhanh gọn và hạn chế rủi ro, người thừa kế cần nắm rõ các bước thực hiện, căn cứ pháp luật và hồ sơ cần chuẩn bị.

>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng ở những địa chỉ nào? Khám phá các địa chỉ công chứng tại các khu vực trung tâm Hà Nội

1. Xác định tài sản thuộc diện thừa kế

Bước đầu tiên khi tiến hành chia tài sản thừa kế là xác định rõ những tài sản nào thuộc quyền sở hữu của người đã mất. Các loại tài sản phổ biến bao gồm:

Nhà ở, đất đai, quyền sử dụng đất đã được cấp sổ đỏ.
Tiền gửi ngân hàng, cổ phiếu, trái phiếu và các giấy tờ có giá.
Xe ô tô, xe máy, tàu thuyền và các tài sản đăng ký quyền sở hữu.
Tài sản khác theo quy định của pháp luật (vàng, đồ trang sức, tài sản có giá trị lớn).

Việc xác định chính xác khối tài sản thừa kế giúp tránh tình trạng tranh chấp hoặc khiếu kiện sau này.

2. Xác định người thừa kế và hàng thừa kế

Trước khi tiến hành chia tài sản thừa kế, cần xác định rõ ai là người được hưởng di sản. Theo Bộ luật Dân sự 2015, có hai trường hợp:

Thừa kế theo di chúc: Người được hưởng di sản được ghi rõ trong di chúc hợp pháp.
Thừa kế theo pháp luật: Áp dụng khi không có di chúc hoặc di chúc bị vô hiệu. Khi đó, người thừa kế được chia theo các hàng thừa kế:
- Hàng thừa kế thứ nhất: Vợ/chồng, cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi.
- Hàng thừa kế thứ hai và ba: Ông bà, anh chị em ruột, cháu ruột… theo thứ tự quy định.

Việc xác định đúng người thừa kế là cơ sở quan trọng để tiến hành các bước tiếp theo.

>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng uy tín tại Hà Nội

3. Thỏa thuận chia tài sản thừa kế

Sau khi xác định được người thừa kế và tài sản, các bên nên thỏa thuận chia tài sản thừa kế. Có thể chia theo các hình thức:

Chia theo hiện vật: Người thừa kế nhận tài sản cụ thể (nhà, đất, xe…).
Chia theo giá trị: Bán tài sản chung rồi chia tiền theo tỷ lệ thừa kế.
Chia kết hợp: Một số người nhận hiện vật, số còn lại nhận tiền theo giá trị.

Xem thêm: Những trường hợp công chứng viên từ chối công chứng hợp đồng góp vốn nhà đất

Nếu các bên thống nhất được phương án, quá trình chia thừa kế sẽ diễn ra nhanh chóng và hạn chế tranh chấp.

4. Lập văn bản khai nhận hoặc thỏa thuận chia tài sản thừa kế

Để việc chia tài sản thừa kế có hiệu lực pháp luật, cần lập văn bản theo quy định:

Văn bản khai nhận di sản thừa kế: Khi chỉ có một người thừa kế duy nhất.
Văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế: Khi có từ hai người thừa kế trở lên.

Các văn bản này nên được công chứng hoặc chứng thực tại phòng công chứng để đảm bảo giá trị pháp lý, đặc biệt đối với tài sản là bất động sản, xe ô tô, tài sản giá trị lớn.

>>> Xem thêm: Thủ tục công chứng mua bán ô tô có thật sự bắt buộc không?

5. Thực hiện sang tên tài sản thừa kế

Bước cuối cùng trong quá trình chia tài sản thừa kế là thực hiện sang tên hoặc chuyển quyền sở hữu tài sản cho người thừa kế:

Đối với bất động sản: Nộp hồ sơ tại văn phòng đăng ký đất đai để sang tên sổ đỏ.
Đối với phương tiện giao thông: Thực hiện thủ tục đăng ký sang tên tại cơ quan công an.
Đối với tài sản khác: Thông báo cho các tổ chức liên quan (ngân hàng, công ty chứng khoán…) để chuyển quyền sở hữu.

Hoàn thành bước này, người thừa kế chính thức trở thành chủ sở hữu hợp pháp của tài sản được nhận.

6. Lưu ý để chia tài sản thừa kế nhanh gọn, hợp pháp

Để tránh tranh chấp và tiết kiệm thời gian khi chia tài sản thừa kế, người thừa kế nên lưu ý:

Chuẩn bị đầy đủ giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản và quan hệ thừa kế.
Tiến hành công chứng các văn bản liên quan để đảm bảo giá trị pháp lý.
Thỏa thuận rõ ràng bằng văn bản để tránh mâu thuẫn về sau.
Nếu có tranh chấp, nên nhờ luật sư tư vấn hoặc yêu cầu tòa án giải quyết.

Xem thêm:

>>> Hợp đồng ủy quyền thay mặt ký hợp đồng: Có hiệu lực không?

>>> Thời hạn hợp đồng ủy quyền: Bao lâu là hợp lý?

Kết luận

Việc chia tài sản thừa kế sẽ diễn ra hợp pháp và nhanh gọn nếu các bên nắm rõ quy trình, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và tuân thủ quy định pháp luật. Chủ động thực hiện đúng thủ tục không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của người thừa kế mà còn hạn chế tối đa nguy cơ xảy ra tranh chấp.

Xem thêm: Kiểm tra thông tin quy hoạch trước khi công chứng hợp đồng chia tách nhà đất

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.