Việc công chứng hợp đồng mua bán nhà đất thừa kế là bước bắt buộc để đảm bảo giao dịch có giá trị pháp lý, đặc biệt khi tài sản thừa kế đã hoặc chưa hoàn tất thủ tục sang tên. Tuy nhiên, không ít trường hợp bị từ chối công chứng do hồ sơ thiếu hoặc xác lập quyền sở hữu chưa đúng quy định. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ căn cứ pháp lý, thủ tục và các giấy tờ cần chuẩn bị khi công chứng mua bán nhà đất có nguồn gốc thừa kế.
>>> Xem thêm: Thủ tục pháp lý bạn không thể bỏ qua khi công chứng mua bán nhà đất.
1. Căn cứ pháp lý khi công chứng hợp đồng mua bán nhà đất thừa kế
1.1 Luật Đất đai 2024
- Điều 27 Luật Đất đai 2024 quy định: Việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất phải được lập thành văn bản, có công chứng hoặc chứng thực.
1.2 Bộ luật Dân sự 2015
- Điều 612: Tài sản thừa kế bao gồm cả quyền sử dụng đất.
- Điều 623: Người thừa kế có quyền định đoạt tài sản sau khi hoàn tất thủ tục khai nhận hoặc phân chia di sản.
1.3 Luật Công chứng 2014
- Điều 42: Hợp đồng chuyển nhượng nhà đất phải được công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng nơi có bất động sản.
2. Phân loại nhà đất thừa kế và ảnh hưởng đến công chứng
2.1 Trường hợp 1: Đã sang tên sổ đỏ cho người thừa kế
- Nếu quyền sử dụng đất và nhà ở đã được sang tên cho người thừa kế, thì họ có quyền chuyển nhượng hợp pháp và được công chứng như các trường hợp mua bán thông thường.
2.2 Trường hợp 2: Chưa sang tên sổ đỏ
- Phải làm thủ tục khai nhận hoặc phân chia di sản thừa kế, có công chứng, sau đó mới đủ điều kiện để công chứng hợp đồng mua bán.
- Công chứng viên sẽ từ chối giao dịch nếu không có giấy tờ chứng minh quyền sở hữu đã được xác lập.
>>> Xem thêm: Các văn phòng công chứng mở cửa cuối tuần tại Thành phố Hồ Chí Minh
3. Hồ sơ cần chuẩn bị khi công chứng hợp đồng mua bán nhà đất thừa kế
3.1 Đối với bên bán (người thừa kế)
- Sổ đỏ đã sang tên người thừa kế.
- Giấy tờ tùy thân: CCCD/hộ chiếu còn hiệu lực.
- Giấy đăng ký kết hôn hoặc xác nhận tình trạng hôn nhân.
- Giấy tờ thừa kế: Văn bản khai nhận di sản hoặc phân chia di sản đã công chứng.
- Trường hợp nhiều đồng thừa kế: phải có văn bản ủy quyền hoặc đồng ý bán của tất cả.
3.2 Đối với bên mua
- CCCD/hộ chiếu.
- Giấy đăng ký kết hôn hoặc xác nhận tình trạng hôn nhân.
3.3 Giấy tờ chung
- Hợp đồng mua bán nhà đất (theo mẫu của văn phòng công chứng).
- Giấy tờ xác minh tình trạng pháp lý của tài sản (không bị tranh chấp, thế chấp, kê biên…).
Lưu ý: Nếu thừa kế theo di chúc, cần nộp kèm bản di chúc hợp pháp. Nếu là thừa kế theo pháp luật, phải có giấy tờ chứng minh quan hệ nhân thân với người để lại di sản (giấy khai sinh, hộ khẩu…).
4. Trình tự công chứng hợp đồng mua bán nhà đất thừa kế
4.1 Bước 1: Công chứng hợp đồng mua bán nhà đất thừa kế cần kiểm tra điều kiện chuyển nhượng khi
- Tài sản đã được đứng tên người thừa kế trên Giấy chứng nhận.
- Không có tranh chấp, khiếu nại.
- Đã thực hiện khai nhận hoặc phân chia di sản (nếu cần).
4.2 Bước 2: Công chứng hợp đồng mua bán nhà đất thừa kế cần nộp hồ sơ tại văn phòng công chứng
- Nộp đầy đủ hồ sơ như ở Mục 3.
- Công chứng viên tiếp nhận, kiểm tra và thông báo lệ phí.
4.3 Bước 3: Công chứng hợp đồng mua bán nhà đất thừa kế cần ký hợp đồng và công chứng
- Hai bên cùng có mặt ký vào hợp đồng.
- Công chứng viên chứng nhận, đóng dấu, trả lại bản chính và bản sao.
Thời gian thực hiện: Thường trong ngày nếu hồ sơ đầy đủ và rõ ràng.
>>> Xem thêm: Dịch vụ sang tên sổ đỏ tại Hà Nội trọn gói – Hỗ trợ tận nơi, chi phí minh bạch
5. Ví dụ minh họa thực tế
5.1 Trường hợp giao dịch thuận lợi
Ông A mất, để lại nhà đất cho 3 người con. Ba người làm thủ tục phân chia di sản tại văn phòng công chứng, sau đó sang tên sổ đỏ cho người con út là người trực tiếp sử dụng. Người con út bán lại tài sản, tiến hành công chứng hợp đồng mua bán nhà đất thừa kế tại văn phòng công chứng. Giao dịch hợp lệ và nhanh chóng.
5.2 Trường hợp bị từ chối công chứng
Anh T. là con duy nhất của người để lại di sản, có giấy khai tử, nhưng chưa làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế. Khi mang sổ đỏ đứng tên cha đi công chứng để bán nhà, văn phòng công chứng từ chối vì anh T. chưa có quyền sử dụng đất hợp pháp.
6. Lưu ý quan trọng khi mua bán nhà đất có nguồn gốc thừa kế
- Luôn kiểm tra tình trạng pháp lý tài sản: đã sang tên hay chưa.
- Nếu là đồng thừa kế, cần có ý kiến thống nhất của tất cả các đồng thừa kế.
- Trường hợp mua lại nhà đất từ người thừa kế, cần yêu cầu cung cấp đầy đủ hồ sơ thừa kế đã công chứng.
- Không ký hợp đồng đặt cọc hay chuyển tiền trước khi công chứng đầy đủ và rõ ràng.
>>> Xem thêm: Mua bán nhà đất khi đang thế chấp ngân hàng — Phương án công chứng hợp pháp
Kết luận
Công chứng hợp đồng mua bán nhà đất thừa kế là thủ tục bắt buộc và quan trọng để đảm bảo tính pháp lý cho giao dịch. Người bán cần hoàn tất các thủ tục thừa kế, có đủ giấy tờ chứng minh quyền sở hữu hợp pháp thì hợp đồng công chứng mới có giá trị. Việc chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và nắm rõ quy trình giúp tránh được tranh chấp, rủi ro và tiết kiệm thời gian.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán. Ngoài ra, chúng tôi có đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Công chứng ngoài trụ sở, tại nhà riêng miễn phí
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Hotline: 09.66.22.7979 hoặc 0935.669.669
Địa chỉ: số 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
Email: ccnguyenhue165@gmail.com