Theo quy định tại Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc hợp pháp là di chúc được người lập hoàn toàn minh mẫn, sáng suốt và tự nguyện. Nếu người lập di chúc bị đe dọa, cưỡng ép, lừa dối, thì di chúc không có hiệu lực pháp luật. Di chúc bị ép buộc là trường hợp người lập di chúc bị gây sức ép về tâm lý, thể chất hoặc bị đe dọa tính mạng để buộc phải viết theo ý người khác, trái với ý chí thật sự.
Việc xem xét, hủy bỏ hay tuyên bố di chúc bị ép buộc vô hiệu được căn cứ vào:
Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015: Giao dịch dân sự vô hiệu do bị đe dọa, cưỡng ép.
Điều 643, 644, 645, 647 Bộ luật Dân sự 2015: Các điều khoản liên quan đến hiệu lực của di chúc.
Nghị quyết số 02/2004/NQ-HĐTP: Hướng dẫn giải quyết tranh chấp về thừa kế.
🚨 Dấu hiệu nhận biết di chúc bị ép buộc
🛑 1. Người lập di chúc sợ hãi, không được tự do ý chí
Người lập di chúc có biểu hiện sợ hãi, lo lắng, lập di chúc trong điều kiện bị người khác giám sát, kèm theo áp lực về tinh thần hoặc thể chất.
🧾 2. Nội dung di chúc bất thường, thiên vị một bên
Di chúc thể hiện việc để lại toàn bộ tài sản cho một người duy nhất trong khi có nhiều người thừa kế hợp pháp, không có lý do rõ ràng.
>>> Xem thêm: Làm hợp đồng vay tiền tại văn phòng công chứng – Những lưu ý để tránh sai sót, bảo vệ quyền lợi
🕵️ 3. Không có người làm chứng, không công chứng minh bạch
Di chúc lập đơn phương, không có người làm chứng đáng tin cậy, không được xác lập tại tổ chức hành nghề công chứng hay ủy ban xã/phường.
👨⚖️ Hậu quả pháp lý khi di chúc bị ép buộc
Khi có căn cứ chứng minh di chúc bị ép buộc, Tòa án sẽ tuyên bố di chúc vô hiệu một phần hoặc toàn phần theo Điều 643 Bộ luật Dân sự 2015. Khi đó, di sản sẽ được chia theo quy định của pháp luật (thừa kế theo pháp luật).
📌 Người được hưởng quyền lợi từ di chúc bị vô hiệu sẽ không còn quyền nhận phần tài sản đó.
📝 Cách xử lý khi phát hiện di chúc bị ép buộc
📥 1. Thu thập bằng chứng
Ghi âm, video, lời khai nhân chứng;
Hồ sơ y tế chứng minh người lập di chúc không tỉnh táo;
Biên bản xác nhận của địa phương, hàng xóm.
>>> Xem thêm: Dịch vụ làm sổ đỏ chuẩn pháp lý: Nhanh, gọn, không lo mất tiền cọc mới nhất năm 2025?
⚖️ 2. Khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền
Căn cứ pháp lý: Điều 26, Điều 35 và Điều 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
Người có quyền khởi kiện bao gồm:
Người thừa kế hợp pháp;
Người có quyền lợi bị ảnh hưởng bởi di chúc.
⏳ 3. Lưu ý về thời hiệu khởi kiện
Theo Điều 623 Bộ luật Dân sự 2015, thời hiệu yêu cầu chia di sản là:
10 năm đối với động sản;
30 năm đối với bất động sản.
⛔ Trong trường hợp bị lừa dối, cưỡng ép, thời hiệu tính từ thời điểm người thừa kế biết được hành vi đó.
📚 Ví dụ thực tế về di chúc bị ép buộc
Ông T là người già yếu, sống cùng con dâu. Con dâu đã đe dọa không chăm sóc nếu ông không để lại toàn bộ tài sản cho con trai của bà. Di chúc viết tay, không có người làm chứng. Sau khi ông T qua đời, các con khác phát hiện di chúc và làm đơn khởi kiện. Tòa án tuyên di chúc vô hiệu vì ông T bị ép buộc và chia tài sản theo pháp luật.
Kết luận: Di chúc bị ép buộc có thể bị tuyên vô hiệu
Việc lập di chúc phải đảm bảo sự tự nguyện và minh mẫn. Nếu phát hiện di chúc bị ép buộc, người thừa kế cần thu thập bằng chứng, khởi kiện kịp thời và yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
