Hợp đồng mượn tài sản: Trách nhiệm pháp lý nếu làm hỏng tài sản
Trong thực tế, việc lập hợp đồng mượn tài sản giữa cá nhân với cá nhân, hoặc giữa tổ chức với cá nhân xảy ra thường xuyên, đặc biệt là trong các mối quan hệ quen biết. Tuy nhiên, nếu người mượn làm hư hỏng tài sản đã mượn thì phải chịu trách nhiệm như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ phân tích cụ thể trách nhiệm pháp lý khi làm hư hỏng tài sản theo hợp đồng mượn tài sản, kèm theo căn cứ pháp luật và ví dụ minh họa.
>>> Xem thêm: Hợp đồng thuê quyền sử dụng đất từ nhà nước có cần công chứng tại văn phòng công chứng?
1. Hợp đồng mượn tài sản là gì?
Theo Điều 494 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng mượn tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho mượn giao tài sản cho bên mượn không phải trả tiền để sử dụng trong một thời gian nhất định. Khi hết thời hạn mượn hoặc khi mục đích mượn đã đạt được, bên mượn phải trả lại tài sản cho bên cho mượn.
Hợp đồng này thường được lập bằng văn bản để rõ ràng về thời hạn, mục đích mượn và tình trạng tài sản. Tuy nhiên, pháp luật vẫn công nhận hiệu lực của hợp đồng mượn tài sản bằng lời nói nếu các bên có thể chứng minh được việc giao nhận.
Ví dụ minh họa: Anh A mượn của chị B một bộ bàn ghế gỗ để sử dụng cho buổi tiệc gia đình. Sau sự kiện, bộ bàn ghế bị gãy chân ghế và trầy xước. Trường hợp này, nếu lỗi do anh A gây ra, anh có thể phải bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.
2. Trách nhiệm của bên mượn tài sản theo quy định pháp luật
Trách nhiệm giữ gìn và bảo quản tài sản mượn trong hợp đồng mượn tài sản
Theo khoản 1 Điều 496 Bộ luật Dân sự 2015, bên mượn tài sản có nghĩa vụ giữ gìn tài sản như tài sản của mình và không được sử dụng trái mục đích đã thỏa thuận.
Nếu bên mượn sử dụng tài sản không đúng cách, làm giảm giá trị hoặc gây hư hỏng thì phải chịu trách nhiệm sửa chữa, khôi phục hoặc bồi thường theo thiệt hại thực tế.
Ví dụ minh họa: Anh D mượn xe máy của bạn để đi làm. Thay vì chỉ đi làm, anh sử dụng xe để chở hàng quá tải, khiến khung xe bị cong vênh. Trong trường hợp này, anh D đã sử dụng sai mục đích, có thể phải chịu trách nhiệm sửa chữa hoặc bồi thường thiệt hại.
>>> Xem thêm: Quy định pháp luật mới nhất về thủ tục cấp sổ đỏ dành cho hộ gia đình, cá nhân là gì?
Trách nhiệm trả lại tài sản đúng thời hạn, đúng hiện trạng
Căn cứ vào Điều 497 Bộ luật Dân sự, bên mượn phải trả lại tài sản đúng thời điểm đã cam kết và trong tình trạng như khi nhận, trừ hao mòn tự nhiên do quá trình sử dụng bình thường.
Nếu tài sản bị mất, hư hỏng hoặc thất lạc do lỗi của bên mượn, thì bên mượn phải bồi thường toàn bộ giá trị tài sản hoặc giá trị thiệt hại.
Trách nhiệm khi làm hư hỏng tài sản mượn
Khoản 2 Điều 494 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: Nếu bên mượn gây thiệt hại cho tài sản thì phải bồi thường theo quy định pháp luật. Mức bồi thường có thể thỏa thuận giữa hai bên hoặc dựa trên kết quả giám định thiệt hại thực tế.
Trong một số trường hợp nghiêm trọng, bên cho mượn có thể yêu cầu khởi kiện tại Tòa án để đòi bồi thường thiệt hại và yêu cầu hoàn trả tài sản.
3. Phân biệt nghĩa vụ bồi thường khi tài sản hư hỏng do lỗi chủ quan và khách quan
Trường hợp bên mượn làm hư hỏng tài sản do lỗi chủ quan
Nếu người mượn sử dụng tài sản không cẩn thận, làm rơi vỡ, va chạm, hoặc cố tình sử dụng sai mục đích thì được coi là lỗi chủ quan. Trong tình huống này, bên mượn bắt buộc phải chịu trách nhiệm và bồi thường toàn bộ thiệt hại cho bên cho mượn.
>>> Xem thêm: Nên chọn dịch vụ công chứng tại nhà hay tại văn phòng để tối ưu hiệu quả pháp lý và chi phí?
Ví dụ minh họa: Chị E mượn laptop của bạn để học online nhưng lại dùng để chơi game liên tục khiến máy quá nhiệt và hỏng mainboard. Trường hợp này, chị E có lỗi chủ quan và phải chịu trách nhiệm bồi thường.
Trường hợp tài sản hư hỏng do sự kiện bất khả kháng trong hợp đồng mượn tài sản
Nếu tài sản bị hư hỏng do thiên tai, hỏa hoạn, hoặc các sự kiện bất khả kháng khác mà bên mượn không có lỗi, thì bên mượn có thể được miễn trách nhiệm bồi thường.
Ví dụ: Anh F mượn xe đạp của bạn để đi học. Trên đường đi, trời mưa lớn và cây đổ trúng xe khiến xe bị hư hỏng. Nếu có đủ bằng chứng về sự kiện bất khả kháng, anh F có thể không phải bồi thường.
4. Một số lưu ý khi giao kết hợp đồng mượn tài sản
Cần lập hợp đồng bằng văn bản, ghi rõ tình trạng tài sản tại thời điểm giao nhận, thời hạn mượn, mục đích sử dụng và nghĩa vụ hoàn trả
Nên chụp ảnh hoặc lập biên bản tình trạng tài sản nếu tài sản có giá trị lớn
Nếu bên mượn vi phạm nghĩa vụ giữ gìn tài sản, bên cho mượn có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng và đòi lại tài sản sớm hơn thời hạn
Trong trường hợp xảy ra tranh chấp, các bên có thể hòa giải hoặc yêu cầu Tòa án giải quyết theo quy định tại Bộ luật Tố tụng dân sự
Hợp đồng mượn tài sản là một giao dịch dân sự phổ biến nhưng không nên xem nhẹ. Bên mượn cần có trách nhiệm sử dụng đúng mục đích, bảo quản tài sản cẩn thận và hoàn trả đúng thời hạn, đúng hiện trạng. Nếu tài sản bị hư hỏng do lỗi của người mượn, thì người đó sẽ phải bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
