Giải quyết tranh chấp liên quan đến giấy tờ công chứng như thế nào?
Giấy tờ công chứng đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong các giao dịch dân sự, kinh tế, đặc biệt là trong lĩnh vực đất đai, nhà ở. Chúng là bằng chứng pháp lý vững chắc, xác nhận tính hợp pháp của các văn bản và ý chí của các bên. Tuy nhiên, không phải lúc nào mọi việc cũng diễn ra suôn sẻ, và các tranh chấp liên quan giấy tờ công chứng vẫn có thể phát sinh. Việc nắm rõ cách thức giải quyết các tranh chấp này là điều cần thiết để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bạn.
>>> Xem thêm: Khám phá dịch vụ công chứng chuyên nghiệp, minh bạch tại văn phòng công chứng.
1. Cơ sở pháp lý về giấy tờ công chứng và các loại tranh chấp thường gặp
Công chứng là việc công chứng viên chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng, giao dịch dân sự khác bằng văn bản, tính chính xác, hợp pháp của bản dịch giấy tờ, tài liệu. Theo Điều 5 Luật Công chứng 2014, văn bản công chứng có giá trị chứng cứ. Các tình huống dẫn đến tranh chấp liên quan giấy tờ công chứng thường xuất phát từ:
Tính hợp pháp của hợp đồng, giao dịch: Ví dụ, hợp đồng bị giả mạo, bị lừa dối, đe dọa, ép buộc, hoặc đối tượng của hợp đồng không hợp pháp.
Năng lực hành vi dân sự của các bên: Một bên tham gia giao dịch không có đủ năng lực hành vi dân sự tại thời điểm ký kết nhưng hợp đồng vẫn được công chứng.
Sai sót trong quá trình công chứng: Công chứng viên thực hiện không đúng quy định về thủ tục, dẫn đến thiếu sót trong văn bản công chứng.
Văn bản công chứng bị làm giả: Mặc dù hiếm, nhưng vẫn có trường hợp văn bản công chứng bị làm giả để lừa đảo.
2. Các phương thức giải quyết tranh chấp liên quan giấy tờ công chứng
Khi phát sinh tranh chấp liên quan giấy tờ công chứng, các bên có thể lựa chọn một trong các phương thức giải quyết sau:
2.1. Tự thỏa thuận giữa các bên
Đây là phương thức giải quyết được khuyến khích đầu tiên bởi tính linh hoạt và tiết kiệm chi phí. Các bên liên quan sẽ cùng nhau ngồi lại, trao đổi để tìm ra giải pháp chung, có thể là sửa đổi, bổ sung, hủy bỏ hợp đồng, hoặc bồi thường thiệt hại.
Ưu điểm: Nhanh chóng, giữ gìn mối quan hệ, tự quyết định kết quả.
Lưu ý: Chỉ thực hiện được khi các bên thiện chí và đồng thuận.
2.2. Yêu cầu công chứng viên hoặc tổ chức hành nghề công chứng giải quyết
Trong một số trường hợp, nếu tranh chấp phát sinh từ sai sót của công chứng viên hoặc tổ chức hành nghề công chứng, các bên có thể gửi yêu cầu giải quyết đến tổ chức công chứng đó. Công chứng viên có thể tiến hành kiểm tra, đối chiếu hồ sơ lưu trữ và các quy định pháp luật để đưa ra hướng xử lý phù hợp. Tổ chức công chứng cũng có trách nhiệm bồi thường thiệt hại (nếu có) do lỗi của công chứng viên mình gây ra theo Điều 38 Luật Công chứng 2014.
Nộp đơn khởi kiện: Bên có quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm sẽ nộp đơn khởi kiện kèm theo các tài liệu, chứng cứ đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền (thường là Tòa án cấp huyện nơi có bất động sản hoặc nơi bị đơn cư trú/làm việc).
Thụ lý vụ án: Tòa án xem xét hồ sơ, nếu đủ điều kiện sẽ thụ lý vụ án và thông báo cho các bên.
Hòa giải: Tòa án tiến hành hòa giải giữa các bên. Nếu hòa giải thành, Tòa án ra Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự.
Xét xử: Nếu hòa giải không thành, Tòa án sẽ đưa vụ án ra xét xử công khai.
Bản án, quyết định: Tòa án ra bản án hoặc quyết định giải quyết tranh chấp. Bản án, quyết định này có thể bị kháng cáo, kháng nghị theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự.
3. Ví dụ minh họa thực tế và lời khuyên quan trọng về tranh chấp giấy tờ công chứng
Ví dụ minh họa:
Ông Hùng bán một mảnh đất cho bà Lan thông qua hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã được công chứng. Sau một thời gian, ông Hùng phát hiện mình bị mất năng lực hành vi dân sự vào thời điểm ký kết hợp đồng (do bệnh nặng, có xác nhận của bác sĩ). Ông Hùng hoặc người đại diện của ông có thể khởi kiện ra Tòa án yêu cầu tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất vô hiệu do người tham gia giao dịch không có năng lực hành vi dân sự. Tòa án sẽ xem xét các chứng cứ, bao gồm cả hồ sơ bệnh án, kết luận giám định y khoa (nếu cần), để ra phán quyết. Nếu Tòa án tuyên bố hợp đồng vô hiệu, các bên sẽ phải khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.
>>> Xem thêm: Đừng bỏ lỡ lợi ích khi sử dụng dịch vụ công chứng giấy tờ tại nhà.
Lời khuyên quan trọng để tránh tranh chấp liên quan giấy tờ công chứng:
Tìm hiểu kỹ đối tác: Trước khi ký kết bất kỳ hợp đồng nào, đặc biệt là các hợp đồng giá trị lớn, hãy tìm hiểu kỹ về đối tác, đảm bảo họ có đầy đủ năng lực hành vi dân sự.
Kiểm tra kỹ lưỡng nội dung hợp đồng: Đọc kỹ từng điều khoản, đảm bảo hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình, tránh ký kết những điều khoản không rõ ràng hoặc bất lợi.
Công chứng tại tổ chức uy tín: Lựa chọn Phòng Công chứng hoặc Văn phòng Công chứng có uy tín, chuyên nghiệp.
Lưu giữ hồ sơ cẩn thận: Giữ bản chính hợp đồng công chứng và các giấy tờ liên quan một cách cẩn thận.
Tham vấn chuyên gia: Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào về tính hợp pháp của giao dịch, hoặc gặp phải tranh chấp, hãy tìm kiếm sự tư vấn của luật sư ngay lập tức. Luật sư sẽ giúp bạn hiểu rõ quyền lợi, nghĩa vụ và đưa ra phương án giải quyết tối ưu nhất.
>>> Xem thêm: Bạn đang chăm người bệnh và không thể ra ngoài? Công chứng tại nhà sẽ hỗ trợ tận nơi.
4. Kết luận
Các tranh chấp liên quan giấy tờ công chứng có thể gây ra nhiều phiền toái và thiệt hại. Tuy nhiên, việc nắm rõ các phương thức giải quyết (tự thỏa thuận, yêu cầu tổ chức công chứng hoặc khởi kiện tại Tòa án) sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Luôn ưu tiên giải quyết tranh chấp trên tinh thần thiện chí, nhưng cũng không ngần ngại sử dụng công cụ pháp luật khi cần thiết để đảm bảo công lý được thực thi.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
