Công chứng văn bản từ chối nhận di sản: quyền lợi người thừa kế

Khi một người thừa kế từ chối nhận di sản, nhiều người khác trong cùng hàng thừa kế lo lắng quyền lợi của mình có bị ảnh hưởng hay không. Việc công chứng văn bản từ chối nhận di sản giúp xác định rõ phần tài sản, đảm bảo việc phân chia minh bạch và đúng pháp luật.

>>> Xem thêm: Giải pháp công chứng toàn diện cho cá nhân và doanh nghiệp: Văn phòng công chứng Hà Nội.

1. Căn cứ pháp lý về công chứng văn bản từ chối nhận di sản

Theo Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản với người khác. Việc từ chối phải lập thành văn bản và được công chứng hoặc chứng thực hợp pháp.

Căn cứ Điều 57 Luật Công chứng 2014, văn bản công chứng có hiệu lực kể từ thời điểm được công chứng viên ký và đóng dấu. Khi đó, người từ chối không còn quyền, nghĩa vụ với phần di sản được nhường lại.

Như vậy, công chứng văn bản từ chối nhận di sản không chỉ là thủ tục hành chính mà còn là cơ sở pháp lý để xác định quyền lợi của các đồng thừa kế còn lại.

2. Hiệu lực của việc công chứng văn bản từ chối nhận di sản quyền lợi thừa kế

Khi văn bản từ chối nhận di sản được công chứng hợp pháp, người từ chối được xem là không có quyền hưởng di sản kể từ thời điểm mở thừa kế. Phần di sản đó sẽ được chia lại cho những người còn lại trong cùng hàng thừa kế, theo quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015.

Ví dụ: Ông B mất, để lại tài sản cho ba người con. Một người con lập văn bản từ chối nhận di sản đã công chứng. Khi đó, phần tài sản của người này được chia đều cho hai người còn lại trong cùng hàng thừa kế.

Văn bản công chứng là bằng chứng pháp lý xác nhận ý chí tự nguyện, nên không ai được tự ý thay đổi hay phủ nhận hiệu lực của văn bản này sau khi công chứng.

>>> Xem thêm: Quy trình Dịch vụ làm sổ đỏ trọn gói chuyên nghiệp – nhanh gọn, đúng pháp luật

3. Quyền lợi của người còn lại trong hàng thừa kế

Người còn lại trong hàng thừa kế được hưởng phần di sản tăng thêm từ người đã từ chối. Phần chia này được xác định theo tỉ lệ tương ứng hoặc theo thỏa thuận của các đồng thừa kế.

Nếu có di chúc, việc từ chối nhận di sản sẽ không làm mất hiệu lực di chúc, mà chỉ khiến phần tài sản của người từ chối được phân bổ lại cho những người còn lại theo nội dung di chúc hoặc theo pháp luật.

Trường hợp tất cả người trong hàng thừa kế đều từ chối, di sản có thể được chuyển sang hàng thừa kế kế tiếp hoặc thuộc về Nhà nước theo quy định pháp luật.

4. Ví dụ thực tế và lưu ý khi thực hiện công chứng văn bản từ chối nhận di sản

Ví dụ: Bà A qua đời để lại căn nhà cho hai người con. Người con cả muốn nhường toàn bộ quyền thừa kế cho em mình. Anh lập văn bản từ chối nhận di sản và công chứng tại phòng công chứng. Sau đó, người em được công nhận là người thừa kế hợp pháp, có toàn quyền đăng ký sở hữu căn nhà.

Khi thực hiện, người thừa kế cần lưu ý:

• Việc từ chối phải thực hiện trước khi chia di sản.

• Công chứng viên chỉ chứng nhận nếu người yêu cầu hoàn toàn tự nguyện và có đầy đủ năng lực hành vi dân sự.

• Nên giữ bản gốc văn bản công chứng để làm căn cứ đăng ký quyền sở hữu hoặc sang tên tài sản.

>>> Xem thêm: Làm Công chứng hợp đồng mua bán xe ô tô ở đâu nhanh và uy tín nhất?

5. Kết luận

Công chứng văn bản từ chối nhận di sản giúp làm rõ ý chí của người thừa kế và bảo đảm quyền lợi hợp pháp của những người còn lại trong hàng thừa kế. Thực hiện đúng quy định không chỉ tránh tranh chấp mà còn giúp quá trình chia thừa kế diễn ra minh bạch, thuận lợi.